Machi 24 ni siku ya maadhimisho ya ugonjwa wa kifua
kikuu ambapo watu wote duniani wameadhimisha siku hiyo huku
Mkoa wa mbeya ukiadhimisha ukiwa na changamoto ya ongezeko la
Wagonjwa wa kifua kikuu .
Kifua kikuu ni ugonjwa wa kuambukiza
unaosababishwa na vimelea viitwavyo Mycobacterium Tuberculosis ambapo
kinaambukizwa kwa njia ya hewa kutoka kwa mgonjwa mwenye kifua kkuu
kwenda kwa watu wengine.
Hali ya maambukizi ya ugonjwa huo hutokea hasa katika
sehemu zenye msongamano wa watu au nyumba ambazo hazipitishi hewa na
Mwanga wa kutosha.
Kifua kikuu huigundulika kwa njia kuu ya kupima
vimelea kwenye makohozi n kwa kuumia Darubini,na njia zingine ni kwa kupiga
picha za X-ray na Gene X Part na kwamba wanasayansi wanazidi
kufanya utafiti juu ya njia nyingine mbadala za kuundua kifua kikuu zilizo
rahisi na haraka zaidi.
Katika maadhimisho ya siku ya ukimwi mwaka huu
2013 kauli mbiu ilikuwa “JUKUMU LA KUDHIBITI KIFUA KIKUU NI LA KILA MMOJA
WETU”ambapo jamii kwa ujumla ina wajibu wa kudhibiti kifua kikuu
kwa kufuata maelekezo ya Waatalm.
Hali ya kifua kikuu
Zaidi ya asilimia 30 ya watu Duniani
wameambuikizwa kifua kikuu huku Tanzania ikiwa ni nchi ya 18 kati ya nchi
22 zenye Wagonjwa wengi Duniani ambapo idadi ya watu wenye kifua kikuu Tanzania
imeongezeka kwa haraka kutoka watu 11,000 mwaka 1984 hadi watu 62,000 mwaka
2006 na Wagonjwa 63,453 kufikia mwaka 2010.
Mratibu wa Kifua kikuu na Ukoma Mkoa wa Mbeya Dk
Yesaya Mwasubira anaeleza kuwa Mikoa yenye idadi kubwa ya Wagojwa wa
kifua kikuu kufuatiwa Takwimu za Mwaka 2010 kupitia Mpango wa Taifa wa
kudhibiti kifua kikuu na ukoma (NTLP) ni pamoja na Mkoa wa Mbeya .
Anasema kuwa kati ya mikoa 10 yenye wagonjwa wengi wa
kifua kikuu Mbeya ni moja wapo ikishika nafasi ya sita kwa kuwa na sailimia 5.1
ikifuatiwa na Iringa (5.0),Arusha (4.4)Mara (4.3),Manyara (4.1) na asilimia
29.2 kwa mikoa inayobaki huku mkoa wa Dar es salaam ukuiongoza kwa kuwa na
asilimia 21.2 na kufuiatiwa Mwanza (8.9)Shinyanga(6.7) Morogoro (5.9) na Tanga
asilimia 5.3.
“Kwa Mkoa wa Mbeya Wagonjwa wamekuwa
wakiongezeka mara kwa mara na kutokana na sababu mbali mbali ikiwa ni pamoja na
maambukizi mapya ya virusi vya ukimwi pamoja jamii kutambua umuhimu
wa kupambana na maambukizi ya ugonjwa wa kifua kikuu”anasema
Anasema kuwa katika Mkoa wa Mbeya wagonjwa
wameongezeka kutoka 3743 mwaka 2000 hadi wagonjwa 3952 mwaka 2005 na
kwamba baada ya wagonjwa walipungua hadi kufikia 2949 mwaka 2008.
Dk Mwasubira anasema kuwa iadio hiyop ilianza
kuongezeka kwa mara nyingine ambapo mwaka 2009 wagonjwa walikuwa
3110,mwaka 2010 wagonjwa 3215, huku mwaka 2011 walikuwa wagonjwa 3418 na mwaka
2012 walifikia wagonjwa 3502.
“Takwimu za mwaka 2011 zinaonyesha kila watu
100,000 Mkoani Mbeya watu 127 hupatikana kuwana kifua kikuu kwa mwaka na
watu 129 kwa kila watu 100,00 kwa mwaka 2012 hizi takwimu zinaonyesha dhahiri
kuwa idadi ya Wagonjwa wa kifua kikuu inazidi kuongezeka kila mwaka katika Mkoa
wa Mbeya”anasema
Hali ya kifua kikuu kwa Wilaya za Mkoa wa Mbeya
kwa mwaka 2012 takwimu zionaonyesha jiji la Mbeya linaonyesha kuwa
na Wagonjwa wengi wa kifua kikuu ikifiwatiwa na Mbrali,Mbozi,Rungwe,Kyela,
Virusi vya ukimwi na kifua kikuu
Anaeleza kuwa virusi vya ukimwi vimeongeza
kasi ya ongezejko la kifua kikuu seheu ya nyingi Duniani ikiwemo
Mbeya na kwamba kifua kikuu kinasababisha vifo miongoni mwa wenye
virusi vya ukimwi.
Anasema kuwa kwa Mkoa wa Mbeya takribani
asilimia 60 ya Wagonjwa wa kifua kikuu pia wanamaambukizi ya virusi vya ukimwi
ambapo takwimu zinaonmyesha kuwa kifua kikuu na Ukimwi kwa pamoja huua watu
450,000 katika Afrika kwa kila Mwaka.
Athari zake
Kama kifua kikuu na ukimwi visipodhiobitiwa
katika miaka 20 ijatyo zaidi ya watu Bilioni moja Duniani waambikizwa ugonjwa
mmoja wapo na zaidio ya watu milioni 35 watakufa.
Anasema kuwa mfanyakzi mgonjwa
huisababisha kukatisha kwa mtiririko wa kazi na kupungua kwa uzalishaji
kwa siku ,wiki,au miezi ya kutokuwa kazini na husababisha
kuongezeka kwa gharama kwa waajili kama vile ghalama za matibabu na
gharama ya uelimishaji kwa kuwa vinashambulia lika la nguvu kazi.
Changamoto katika kukabiliana na ugonjwa huo
Mratibu huyo anasema kuwa kuchangamoto
wanazokabiliana nazo ni pamoja na Tiba za jadi kuingilia matibabu ya kifua
kikuu,uelewa mdogo wa jamii kuhusu mahusiano ya kifua kikuu na ukimwi ikiwa ni
pamona na kutozingatia masharti ya kitalaam katika matumizi ya dawa
za kutibu kifua kikuu na ili kutunza ubora kwa wale wanaotumia dawa za kifua
kikuu na Ukimwi.
Anazitaja changamoto nyingine kuwa ni pamoja na
Waratibu wa ugonjwa huo Wilayani kupata usumbufu wa kutuma makohozi ya
washikiwa wa kifua kikuu sugu kwenda maabara ya Taifa Muhimbili kwa njia ya
posta wakati kuna maabara ya kisasa iliyokamilika ya kupima vimelea hivyo
katika maabara ya kifua kikuu katika hospitali ya rufaa Mbeya.
“Tatizo lillilopo katika maabara hiyo na
kusababisha Waratibu wa Wilaya kupata usumbufu huo ni kutokana
na kukosa watalaam (Lab.Technologists)kwani maabara hiyo imejengwa
kwa fedha za Wahisani Wamarekani hivyo hatuna Watalaam wa maabara”anasema
Changamoto nyingine ni kuwa ugonjwa huo kutopewa
kipaumbele katika mipango ya halmashauri na jamii na kuwepo kwa
unayanyapaakwa watu waishio na kifua kikuu na ukimwi na kutokuwa na lishe
bora kwa wale waishjio na kifua kikuu na ukimwi.
Mwelekeo wa Mkoa kuhusu kudhibiti ugonjwa huo
Dk Mwasubira anasema kuwa kuweka mkakati maalum
wa kuwafikia waganga wa jadi na jamii kwa ujumla ili kuinua kiwango cha uelewa,kuzihamasisha
halmashauri za Wilaya kuongeza bajeti ya kudhibiti kifua kikuu katika mipango
yao.
Anasema mkakati mwingine ni kuwweka
mkazo wa upimaji wa kifua kikuu kwa kwenye virusi vya Ukimwi ,kuifanya
maabara ya kifua kikuu sugu hospitali ya rufaa Mbeya kuweza
kuchunguza kifua kikuu sugu kwa kuotesha vimelea.
Mwelekeo mwingine ni kuwa na mkakati wa
kuimarisha uzuiaji wa maambukizi ya kifua kikuu katika sehemu za kazi kwa
watumishi wa afya na kushiriki katika tafiti za ndani na nje ya Mkoa.
Mwisho.
0 comments:
Post a Comment